Net zoals elke andere motorische vaardigheid, wordt de fietsvaardigheid alleen beter als men regelmatig oefent. Het vaak herhalen van dezelfde oefening is echter saai. Dat geldt niet alleen voor amateur fietsers die hun fietsvaardigheid op peil willen houden, maar ook voor topsporters die aan hun techniek werken.
Omdat er een risico is op opgeven, is het belangrijk om onze motivatie op peil te houden. Er zijn drie manieren waarop een fietscoach dit kan doen:
- Uitleggen wat het doel van de oefening is.
- De oefening zo opbouwen dat de fietser duidelijke sensorische feedback krijgt over de mate waarin hij de oefening correct uitvoert.
- De fietser een beloning laten ervaren bij een bepaalde prestatie.
Deze drie manieren om de fietser te motiveren worden nu meer in detail besproken, en ze worden geïllustreerd aan de hand van een oefening op overeind blijven. De precieze details van deze oefening zijn alleen van belang om concreet te maken wat bedoeld wordt met “Uitleg, feedback en beloning”. Het is nuttig om de oefeningen op overeind blijven eerst door te nemen voordat men verder leest.
1. Uitleg van het doel van een oefening
De uitleg van het doel van een oefening moet mondeling gegeven worden op de oefenlocatie, en hij moet zo nodig herhaald worden. Daarom moet deze uitleg kort zijn, en hij moet bestaan uit standaard zinnen. Voor de oefeningen op overeind blijven, is dit een mogelijk uitleg:
We gaan nu een oefening doen waarin je leert om je fiets overeind te houden en rechtdoor te sturen met een heel licht contact met het stuur. Deze vaardigheid is zeer nuttig omdat snel corrigeren alleen mogelijk is als we het stuur lichtjes vasthouden.
2. Sensorische feedback
Sensorische feedback houdt in dat we ervaren in welke mate wij een oefening correct uitvoeren. Sensorische feedback verschilt van verbale feedback: sensorische feedback ervaart we zelf via de zintuigen, en verbale feedback krijgt we van iemands anders (bijv., een fietscoach) die observeert hoe wij een oefening doen. Het grote voordeel van sensorische in vergelijking met verbale feedback is dat wij niemand anders nodig hebben om vast te stellen hoe goed wij een oefening uitvoeren. Een fietscoach kan natuurlijk wel een bijdrage leveren door uit te leggen hoe men die sensorische feedback het beste kan ervaren en wat men ervan kan leren.
Voor de oefeningen op overeind blijven, is de belangrijkste sensorische feedback proprioceptief: als wij geen spanning en druk meer voelen in onze armen en handen, dan houden wij het stuur zachtjes vast. Door gebruik te maken van de zachte handwatten wordt deze proprioceptieve feedback gedoseerd, zodat ook kleine spannings- en drukverschillen waargenomen kunnen worden.
Om nuttige proprioceptieve feedback te ervaren is er afwisseling nodig tussen veel en weinig druk op de handwatten. Dit kan bijvoorbeeld gerealiseerd worden in een oefening waarin de fietser vanuit stilstand in een rechte lijn van plaats A naar plaats B fietst, en daar stopt. Op dit rechte traject staan vijf pylonen, een blauwe, twee gele en twee rode, en in deze volgorde: blauw, geel-1, rood-1, rood-2 en geel-2. De instructie bij deze oefening is als volgt:
- Vanuit stilstand bij de blauwe pyloon en met ingeknepen handwatten, kom op snelheid.
- Bij pion geel-1 moeten de handwatten ontspannen zijn, en je handen moeten er zachtjes op liggen.
- Tussen rood-1 en rood-2, rijd met de handen een paar centimeter boven de handwatten.
- Bij de tweede gele pion, begin met remmen en kom tot stilstand.
3. Beloning ervaren
- Wij zijn beter in het op snelheid komen naarmate de afstand tussen de blauwe en de eerste gele pion afneemt.
- Wij zijn beter in het behouden van het evenwicht naarmate de afstand tussen de twee rode pionnen toeneemt.